متن املا در نوبت اول
*************************************
متن املا در نوبت اول از قسمت بنویس کتاب بنویسیم از درس اول تا جائیکه دانش آموز خوانده است انتخاب می شود و شامل ویژگی های زیر می باشد.
****************************************************************1
- تعداد جملات املا شامل 10 جمله کوتاه می باشد.
- بهتر است جملات اول و دوم کوتاهتر و بیشتر از 3یا 4 کلمه نداشته باشد .
- جمله های ابتدا سعی شود از کلمات تک بخشی استفاده شود .
2- تعداد کلمات املا از 45-40 کلمه فراتر نرود .
- حروف ربط و اضافه ( از، در، به ... ) یک کلمه محسوب می شود .
3- از تعداد کلمات فوق باید 30 کلمه غیر تکراری باشد .یعنی در متن فقط 30 کلمه یکبار استفاده شده باشد.
- هر چه تعداد کلمات غیر تکراری کمتر باشد متن املا آسان و هرچه تعداد کلمات بیشتر باشد سطح دشواری املا بالاست.
4- از تمام حروف خوانده شده استفاده شود.
- استفاده یک شکل از حروف چند شکلی کفایت می کند.
5- تعداد 3تا 5 کلمه از کلمات استفاده شده باید از متن زیر بنویس کتاب بنویسیم باشد (کلمات خارج از بنویس ) نه خارج از کتاب، این کلمات باید ویژگی های زیر را داشته باشد .
- از قسمت زیر بنویس کتاب بنویسیم انتخاب شود .
- از جمله پنجم به بعد استفاده شود .
- در هر جمله بیش از یک کلمه خارج از بنویس استفاده نشود.
متن املا در نوبت دوم
**********************************
متن املا در نوبت دوم از درس اول تا پایان نشانه های 2 انتخاب می شود و شامل ویژگی های زیر می باشد.
***************************************************************
1- تعداد جملات املا شامل 12 جمله کوتاه می باشد.
- بهتر است جملات اول و دوم کوتاهتر و بیشتر از 3یا 4 کلمه نداشته باشد .
- جمله های ابتدا سعی شود از کلمات تک بخشی استفاده شود .
2- تعداد کلمات املا از 55-50 کلمه فراتر نرود .
- حروف ربط و اضافه ( از، در، به ... ) یک کلمه محسوب می شود .
کلمات مرکب مثل (آدم برفی- پدر بزرگ ...) یک کلمه محسوب می شود .
3- از تعداد کلمات فوق باید 35 کلمه غیر تکراری باشد .یعنی در متن فقط 35 کلمه یکبار استفاده شده باشد.
- هر چه تعداد کلمات غیر تکراری کمتر باشد متن املا آسان و هرچه تعداد کلمات بیشتر باشد سطح دشواری املا بالاست.
4- از تمام حروف استفاده شود.
- استفاده یک شکل از حروف چند شکلی کفایت می کند.
5- تعداد 5تا7 کلمه از کلمات استفاده شده باید از متن زیر بنویس کتاب بنویسیم باشد (کلمات خارج از بنویس ) نه خارج از کتاب، این کلمات باید ویژگی های زیر را داشته باشد .
- از قسمت زیر بنویس کتاب بنویسیم انتخاب شود .
- از جمله پنجم به بعد استفاده شود .
- در هر جمله بیش از یک کلمه خارج از بنویس استفاده نشود.
- در کلمات از حروف عربی استفاده نشود.
چند روش دیکته
1) املا به صورت گروهی. به این شکل که بچه‌ها را به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه کار گروه‌ها قرار می‌گیرد.
2) هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می‌گوییم. در این صورت متن دیکته را بچه‌ها انتخاب کرده‌اند.
3) بچه‌ها را گروه‌بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن دیکته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.
4) در روش دیگر، باز بچه‌ها به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 کلمه مهم از درس انتخاب می‌کنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.
5) در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می‌توان در هنگام دیکته دانش‌آموز ضعیف را کنار دانش‌آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش‌آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می‌سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نباید به طور تکرار و همیشگی باشد.
6) در هنگام تصحیح کردن املا، معلم صحیح لغات را نمی‌نویسد و دانش‌آموزان خودشان درست لغات را از کتاب پیدا می‌کنند و بعد ما به آن املا نمره می‌دهیم. یعنی، ابتدا دور کلمات اشتباه خط می‌کشیم و صحیح آن را بچه‌ها می‌نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می‌دهیم.
7) روش دیگر این است که معلم بهتر است متن دیکته را قبل از املا برای بچه‌ها بخواند، ولی بچه‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند.
8) بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا کل متن باید سه بار خوانده شود.
9) در صورت دیگر املا، می‌توان شفاهی دیکته را خواند و بچه‌ها لغات مهم آن را هجی کنند و در هوا بنویسند.
10) نوع دیگر املا می‌تواند چنین باشد که شاگرد پشت سری کلمات را روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حرکت انگشتی فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد که این یک نوع بازی و املا است.
11) در روش دیگر به بچه‌ها می‌گوییم روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند. یا این روش می‌تواند به صورت گروهی هم صورت گیرد.
12) می‌توان املایی را به صورت پلی‌کپی بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش‌آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.
13) می‌توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچه‌ها کلمه غلط را خط بزنند.
14) روش دیگر املا می‌تواند به صورت تصویری باشد. یعنی، شکل را به دانش‌آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند.
15) املای تقویت حافظه: بدین صورت که معلم متنی را روی تخته می‌نویسد و سپس متن را برای دانش‌آموزان می‌خواند و سپس روی نوشته‌هایش روی تخته پرده می‌کشد و بچه‌ها باید هر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از تخته برمی‌دارد و بچه‌ها متن خود را با متن تخته مقایسه می‌کنند و به خود امتیاز می‌دهند.
16) روش دیگر، می‌تواند استفاده از آینه باشد که کلمات را بر عکس بنویسیم و بچه‌ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.
17) دیکته آبکی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب که بچه‌ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب دیکته را روی زمین بنویسند و گروهی نوشته‌های خود را تصحیح کنند.
18) روش دیگر در تصحیح املا این است که دانش‌آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیکته به صورت جمله‌سازی از لغات مهم درس باشد.
19) کلمات مهم یا مشکل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و سوزن کلمات را بسازند و یا بدوزند که در این صورت املا با هنر و بازی توأمان می‌شود (یادگیری تلفیقی)
20) دانش‌آموزان از اشتباهات خود در املا کلمات هم‌خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند.
21) برای آشنایی دانش‌آموزان با انواع صداها و لهجه‌ها در هنگام دیکته گفتن و از این که بچه‌ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می‌تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط کنند و سپس آن متن را به کلاس بیاورد و بچه‌ها از روی آن نوار دیکته بنویسند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه‌ها دچار مشکل نشوند.
22) همکاران معلم می‌توانند در املاهای کلاسی جای خود را تعویض کنند و به بچه‌های کلاس‌های دیگر املا بگویند تا بچه‌ها با انواع صداها و لحن و گویش در دیکته آشنا شوند.
23) دانش‌آموزان می‌توانند به والدین خود دیکته بگویند و والدین در املای خود چند کلمه را اشتباه بنویسند تا بچه‌ها آنها را تصحیح کنند و به پدر و مادر خود نمره دهند.
24) بچه‌ها می‌توانند به معلم خود دیکته بگویند. هر گروه یک پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه‌ها ورقه معلم را تصحیح کنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را صحیح کند. البته بهتر است معلم چند کلمه را عمداً اشتباه بنویسد.
25) برای والدین بی‌سواد، فرزند می‌تواند صدای خود را ضبط کند و از روی صدای خود به خودش دیکته بگوید یعنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صدای اولیای خود که بی سواد هستند، نماید.
26) یکی دیگر از روش‌ها برای تصحیح املا این است که می‌توان املا را به بچه‌ها داد تا تصحیح کنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش‌آموزان تصحیح کننده با مداد کنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره‌ای که دانش‌آموزان داده مقایسه کند.
27) معلم لغاتی را بر روی مقوا می‌نویسد و مقوا را به تخته نصب می‌کند و زمان کوتاهی وقت می‌دهد تا دانش‌آموزان کلمات را به دقت نگاه کنند و سپس مقوا را جمع می‌کند. در این جا بچه‌ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می‌نویسند و ما لغات و کلمات آنان را تصحیح می‌کنیم تا دقت آنان سنجیده شود. 28) دانش‌آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح کنیم نه با قلم و روی کاغذ.
29) روش دیگر املا که همراه با بازی هم است، این است که دانش‌آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیکته بنویسند و سپس حیاط را دسته‌جمعی بشویند تا آثار گچ حیاط مدرسه را کثیف نکند.
30) معلم می‌تواند املا را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت‌ها بین گروه‌ها تقسیم شود تا تمام گروه‌ها کارت را ببیند و سپس کارت‌ها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید. لازم به تذکر است که روشهای املا که به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی کرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می‌دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روشهای متنوع املا را به کار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش‌آموزان خواهد شد
بهمن فهیم بخشی
مشکلات دیکته نویسی
شمار دانش آموزانی که دچار برخی از مشکلات رفتاری یا تحصیلی هستند قابل توجه است . آمار دانش آموزانی که اختلال یادگیری به معنی خاص دارند ، بین 4تا12 درصد گزارش شده است. بی تردید شمار افرادی که دچار برخی مشکلات یادگیری هستند به مراتب بیشتر از این می باشد معلمان مدارس و والدین کودکان ،غالبا برای حل مشکلات آنان از روشهای قدیمی و گاه منسوخ کمک می گیرند که علاوه بر صرف انرژی و وقت فراوان ، نه تنها حاصل چندانی به دنبال ندارد ، بلکه ممکن است موجب خستگی ، یاس ، دلمردگی، سرخوردگی و عصبیت والدین واز دست رفتن علاقه ی دانش آموز شده و نهایتا افت تحصیلی را به دنبال خواهد داشت.
واقعیت این است که انواع اشتباهاتی که کودک مرتکب می شود از یک سنخ نیستند تا بتوان با اتخاذ یک روش همه ی آن اشتباهات رااز بین برد و به پیشرفت وی اطمینان یافت .
ابتدا معلم می باید تشخیص دهد که نوع اشتباه جزء کدام یک از اشتباهات زیر است .
انواع اشتباهات املایی :
1 – اشتباه مربوط به ضعف در حافظه ی دیداری .
2 – ضعف در حساسیت شنیداری .
3 – کم دقتی .
4 – آموزشی
5 – وارونه نویسی
6 – قرینه نویسی
7 – نارسانویسی
8 –حافظه توالی دیداری
9 – تمیز دیداری – دقت
بعد از تشخیص نوع اشتباه می توان برای درمان آن یک برنامه طراحی نماید .
جدول زیر ،خطا ها وعلل نارسا نویسی را فهرست کرده است :
خطاهای متداول در نوشتن با دست
نقص علل
1 – کج نویسی بیش از حد الف)بسیار نزدیک بودن بازو به بدن
ب)بسیار سفت گرفتن شست پ)دور بودن خیلی زیاد نوک قلم از
انگشتان ت)صحیح نبودن جهت کاغذ
ث)درست نبودن جهت حرکت قلم
2 –راست نویسی بیش از حد الف)بسیار دور بودن بازو از بدن
ب)بسیار نزدیک بودن انگشتان به سر قلم
پ)هدایت قلم به تنهایی توسط انگشت سبابه
ت)ناصحیح بودن جهت کاغذ
3 – پرفشار نوشتن الف)فشاردادن بیش از حد انگشت سبابه
ب)استفاده از قلم نامناسب
پ)نازک بودن بیش از حد قلم
4 – کم رنگ نویسی بیش از حد الف)بیش از حد اوریب یا راست نگهداشتن قلم
ب)چرخش نوک قلم به یک سمت
پ)قطر بیش از حد قلم
5 – زاویه دار نویسی بیش از حد الف)سفت بودن بیش از حد شست
ب)بیش از حد شل نگهداشتن قلم
پ)حرکت بیش از حد کند قلم
6 – نامرتب نویسی بیش از حد الف)نبودن آزادی حرکت
ب)حرکت بیش از حد کند دست
پ)محکم گرفتن قلم
ت)نادرست یا ناراحت بودن وضعیت
7 – فاصله گذاری بیش از حد الف)پیشرفت بیش از حد سریع قلم به سمت چپ
ب)حرکت بیش از حد و سریع جانبی
برای ترمیم ودرمان نارسانویسی باید اقدامات زیر را انجام داد:
1 – روان نویسی در اختیار کودک قرار دهید تا خطوطی به دلخواه روی آن رسم نماید .
باگچی نرم و مناسب روی تخته سیاه خط بکشد یا نقاشی کند .
روی یک وایت برد قابل حمل به دلخواه نقاشی کند یا خطوط رسم نماید .
4 – ارتفاع میز تحریر باید با صندلی و با قد کودک تناسب داشته باشد به گونه ای که بتواند هر دو ساعد خود را به راحتی روی میز قرار دهد .
5 – کاغذ یا دفتری که در آن می نویسد با لبه ی پایین میز تحریر ، زاویه ای در حدود 15 درجه داشته باشد .
6 – نحوه ی مداد دست گرفتن دانش آموز باید صحیح باشد . مداد باید بین انگشت شصت و انگشت اشاره قرار گرفته و از بالای قسمت تراشیده شده گرفته شود.
7 – اگر انگشتان و عضلات کوچک و بزرگ دست ، ضعیف یا کوچک هستند ، از مدادهای باریک تر استفاده شود و مداد خیلی کوتاه نباشد .
برای تقویت عضلات استفاده از خمیر بازی تا با آن بازی و شکل سازی نماید ،کار با قیچی ، باز و بسته کردن پیچ و مهره و قفل و کلید ویا مچاله کردن کاغذ باطله پیشنهاد می شود .
8 – یک سری خطهای موازی با فاصله های موازی با فاصله های کم و زیاد رسم کنید و از دانش آموزان بخواهید تا وسط هر دو خط موازی ، یک خط راست رسم کند .
9 – یک سری شکل هندسی و غیر هندسی را به صورت نقطه چین رسم کرده و سپس از کودک می خواهیم تا نقطه چین ها را به هم متصل نماید .
10 – با انگشت آغشته به رنگ پلاستیک و یا گواش هر شکلی را که می خواهد رسم نماید .
11 – اعداد و کلمات و حروف را به صورت کامل نوشته و سپس در کنار آن همان اعداد و کلمات را به صورت ناقص نوشته و از کودک بخواهید آنها را کامل کند .
12 – دو نوار موازی هم را با فاصله مناسب به کاغذ بچسبانید و از کودک بخواهید تا بین آن دو نوار بنویسد .
تقویت هماهنگی چشم و دست
1 – باید برای تقویت هماهنگی چشم و دست برنامه ریزی کنید . اما قبل از انجام برنامه ای که برای تقویت هماهنگی چشم و دست طراحی کرده اید ، بهتر است اول اطمینان یابید که چشم و دست برتر کودک هر دو در یک طرف قرار دارد . در غالب مردم طرف راست بدن نسبت به طرف چپ برتری دارد . بدین معنی که آنان بیشتر از چشم ، گوش ، دست و پای راست استفاده می کنند .ویا برعکس قسمت چپ بدن برتری داشته و چشم و گوش و دست و پای چپ را مورد استفاده قرار می دهند .بهتر است با انجام تستهایی برتری هر کدام از اندامها مشخص شود تا فرد راست دست همه ی فعالیتها را با راست بدن انجام دهد .
فعالیت های زیر برای تقویت هماهنگی چشم و دست کودک تدارک دیده شده است :
1 – انداختن توپ در حلقه ی مینی بسکت .
2 – تیر اندازی با تفنگهای پلاستیکی به سوی هدف .
3 – انداختن توپ چسبانک به سوی هدف معین .
4– انداختن حلقه های پلاستیکی دور چوبی که به صورت عمودی قرار گرفته است .
5 – بازی با توپ و راکت ، بهتر است از توپ ابری استفاده شود.
6 - پیچاندن نخ دور قرقره .
7 – حمل استکان پر ازآب ، به شکلی که هنگام راه رفتن آب آن نریزد .
8 – بازی یک قل دوقل .
9 – گرفتن و پرتاب کردن توپ .
10 – دوختن
منبع مورد استفاده: کتاب درمان اختلالات دیکته نویسی نوشته ی دکتر مصطفی تبریزی
+ نوشته شده در سه شنبه هشتم آبان 1386ساعت 18:12 توسط محسن فروتن | نظر بدهید