سرگروه آموزش ابتدایی

سرپرستی مدارس جمهوری اسلامی ایران ـ شبه قاره هند

سرگروه آموزش ابتدایی

سرپرستی مدارس جمهوری اسلامی ایران ـ شبه قاره هند

علوم پنجم

سئوالات علوم بخش5

 

شروع تاریخچه زمین کدام مورد است؟

تک سلولی ها           بی مهرگان               گیاهان                  مهره داران

2- زندگی در دریاها با کدام موجودات آغاز شد؟

بی مهرگان         گیاهان                      ماهی ها                 تک سلولی ها

3- از کدام جانوران زیر فسیل بهتری ساخته می شود؟

خرگوش                  ماهی                        کرم                     کبوتر

4- در سنگ های رسوبی لایه های بالایی.....

قدیمی ترند          ضخامت بیشتری دارند              نازک ترند             جدیدترند

5-کدام یک از سنگ های زیر در موقع تشکیل بقایای جانداران را از تاثیر عوامل تجزیه کننده دور نگه می دارند؟

آذرین درونی       آذرین بیرونی                     دگرگونی                   رسوبی

6- چند درصد ازسطح زمین را خشکی ها تشکیل می دهند؟

حدود 30درصد       حدود 70 درصد               50درصد                 5درصد

7- کدام یک از سنگ ها از سنگ های رسوبی است؟

مرمر                 آهک                     گرانیت                        گنس

8-رسوبات مربوط به سنگ های رسوبی چگونه در دربا ته نشین می شوند؟

به صورت مایل    به صورت عمودی        به صورت موازی          به هر صورت ممکن

9-بیشترین تفاوت سنگ های رسوبی با سایر سنگها در چیست؟

داشتن بلورهای ریز         داشتن کانی                اندازه آنها               لایه لایه بودن

10- امکان پیدا شدن فسیل در کدامیک از سنگ های زیر است؟

آذرین درونی        آذرین بیرونی                    مرمر             آهک

11-با بررسی کدام نوع از سنگ ها می توان به محل دریاها و بیابان ها در گذشته پی برد؟

رسوبی             آذرین                       دگرگونی                  سنگ مرمر

12- کدام گزینه درست است؟

در سنگ های رسوبی لایه های زیرین جدیدترند   

 فسیل ها معمولا در خشکی به وجود آمده اند

 از گیاهان فسیل درست نمی شود                     

 بیشتر فسیل ها مربوط به جانداران آبزی اند

 13-کدام یک نمی تواند از موارد استفاده فسیل باشد ؟

نوع آب و هوای گذشته زمین               تغییر در ظاهر بدن موجودات زنده

شوری یا شیرینی آب                      تعداد موجودات زنده ی یک منطقه در گذشته

14-کدام گزینه درست است؟

سنگ هایی که در دو نقطه متفاوت فسیل یکسان دارند در یک زمان در گذشته درست شده اند

در خشکی فسیل های بیشتری دیده می شود

آثار بدن جانوران را نمی توان فسیل دانست

در سنگ های آذرین فسیل کمتری یافت می شود

15-اثراتی را که از شاخه و برگ  گیاهان بر روی ذغال سنگ  باقی می ماند چه می نامند؟

سنگ معدن          سنگواره                        زغال                   کربن

16- محل تشکیل سنگ های رسوبی اغلب کجاست؟

کوه ها     رودخانه ها              بستر دریاها              موارد ب و ج درست است

 

1- کتاب تاریخ زمین چیست؟

            سنگ های رسوبی.  

 

2-زمین شناسان با مطالعه سنگ های رسوبی چه اطلا عاتی در مورد زمین به دست می آورند؟

           آب وهوای گذشته زمین  ــ محل دریاها و خشکی ها -  نوع جانوران و گیاهانی که در گذشته زندگی می کردند.

 

3- فسیل یا سنگواره چیست؟

    به آثاری که از جانداران بسیار قدیمی  بر روی سنگ ها باقی می ماندفسیل یا سنگواره می گویند.

 

4-بیشتر فسیل ها مربوط به چه چیز هایی است؟

بیشتر استخوان ودندان جانوران و یا اثری از جانداران مختلف مثل  رد پا  .

 

5-به نظر شما چرا از همه قسمت های جانوران فسیل تشکیل نمی شود؟

        چون قسمت های دیگر بدن جانوران در مدت کوتاهی تجزیه می شوند .

 

6-چرا ازبدن جانوران ساکن خشکی کمتر فسیل تشکیل می شود؟

             چون در خشکی جسد جانور پس از مرگ بلافاصله تجزیه می شود در حالیکه در دریا جاندار پس از مرگ به ته دریا می افتد و رسوبات روی آن را می پو شاند و جسد جانور را دور از عوامل تجزیه قرار می دهند.

 

7- دانشمندان با مطا لعه فسیل ها چه اطلا عاتی به دست می آورند؟

           اطلا عاتی در باره گذشته زمین و تغییرات آن و جا ندارانی ( گیاهان و جانوران) که در گذشته زندگی می کردند.

      

8-اگر در بالای کوهی فسیل پیدا شود نشانه چیست؟

          در گذشته آن محل دریا بوده است.

 

9-یک گروه تحقیق فسیل برگ درخت خرما را پیدا کرده اند با توجه به این فسیل  چه اطلا عاتی می توان به دست آورد؟

     درخت خرما نشا ن می دهد آب و هوای منطقه خشک و زمین آن دارای آب زیر زمینی است.

 

10- از بدن کبوتر فسیل درست می شود یا خیر ؟ چرا؟

              خیر- کبوتر جانور مخصوص خشکی است  چون بدن آن زود تجزیه می شود

 

11- ترتیب پیدایش جانوران را بر روی کره زمین نام ببرید.

1تک سلولی ها    2بی مهرگان   3-ماهی ها     4- گیاهان 

 5- خزندگان   6-پرندگان   7-پستانداران

 

12-اولین موجوداتی که در زمین ظاهر شدند چه بودند؟

           تک سلولی ها

13- اولین مهره دارانی که در زمین پیدا شدند جه بود؟

             ماهی ها

 

14- « دایناسورها »چگونه جانورانی بودند؟

   «دایناسور» یا« سوسمارترسناک » خزندگانی عظیم جثه بودند که طول بعضی از آنها به 30 متر می رسید که در حدود 65 میلیون سال قبل از بین رفتند.

 

15- چرا همه ی فسیل های  یک منطقه را نباید جمع کرد؟

    برای این که دانشمندان ، پژوهشگران، و دانش آموزان نسل های آینده هم بتوانند از این فسیل ها استفاده کنند

 

16- خشکی ها ازچه زمانی شروع به تقسیم شدن کردند؟

       در حدود 200 میلیون سال قبل

 

17- چگونگی تغییر خشکی ها و دریا ها را بنویسید؟

     ابتدا خشکی تقریبا ازوسط یک شکا ف برداشت سپس بین این شکاف دریایی به وجود آمدو چندین سال بعد دو خشکی هر یک به قطعات کوچکتری تقسیم شدندو خشکی های امروزی بوجود آمدند.

 

18-چرا سنگ های رسوبی محل مناسبی برای تشکیل فسیل هاست؟

   چون رسوبات می توانند بقایای جانداران را از تاثیرات عوامل تجزیه کننده دور نگه دارند.

 

19فسیل بیشتر در چه سنگ هایی دیده می شوند؟

           در سنگ های رسوبی به ویژه سنگ های آهکی و رسی.

 

20-تفاوت رنگ لایه ها ی زمین به خاطر چیست؟

         به خاطر متفاوت بودن جنس مواد رسوب شده است.

 

21- ضخامت لایه های زمین به چه عواملی بستگی دارد؟

     میزان رسوبات تخریبی -  آب وهوا – تعداد جانورانی که در آن منطقه زندگی می کردند.

 

22 – منشاء رسوبات در دریا چیست؟

               الف) رسوبات تخریبی : شامل ذرات رس، ماسه، شن و...

                 ب)  رسوبات آلی  : شامل بقایای اسکلت ، صدف، قسمت های سخت جانوری.

                  ج)   رسوبات شیمیایی: شامل مواد محلولی مانند گچ، نمک  

 

23- بعد از نابودی خزندگان چه جانورانی زیاد شدند؟

           پرندگان و پستانداران

 

24- چگونگی پیدایش سنگ های رسوبی را توضیح دهید؟

      وقتی آب رودخانه ها به دریاها و دریا چه ها می ریزند مقداری گل و لای و شن وماسه با خود به دریا ها می برند . موادی که وارد دریا می شوند بر اثر سنگینی به ته دریا می روند و بر اثر فشار و سنگینی لایه های جدید ، لایه های قدیمی محکم می شوند  و تبدیل به سنگ می شوند.

 

25-از چه زمانی جانوران بر خشکی ها ظا هر شدند؟

        از زمانی که گیاهان توانستند در خشکی زندگی کنند ، جانوران نیز در خشکی زیاد  شدند.

 

 

 

            بچه‌ها ی خوش‌‌خط

 

خوش‌خطی از جمله صفاتی است که برخی آن را ارثی می‌دانند. می‌توان شواهدی برای اثبات این مدعا یافت. اما ذاتی بودن خط‌خوش به آن معنا نیست که این صفت قابل یادگیری نباشد. در واقع می‌توان از ابتدا که بچه‌ها دبستان می‌روند، با توجه به یک رشته ملاحظات و انجام تمرین‌هایی چند، دانش‌آموزان را به اهمیت خط خوش واقف و این قابلیت را در آنان تقویت کرد. در مطلبی که در پی می‌آید، آموزگاری توصیه‌هایی را برای واداشتن دانش‌آموزان از بدخطی و تشویق آنان به خوش‌خطی عرضه می‌کند. مخاطب برخی از این توصیه‌ها آموزگاران و  والدین و برخی دیگر خود دانش‌آموزان است. نویسنده معتقد است توجه به نگارش دانش‌آموزان از همان سال‌های اولیه دبستان مورد توجه قرار بگیرد.

 

پرورش قابلیت خو‌شنویسی در بچه‌ها می‌تواند امتیازی چشمگیر در بزرگسالی برای آنان به همراه داشته باشد. هر چه باشد، خوش‌خطی از جمله صفاتی است که همواره مورد توجه بسیاری  قرار می‌گیرد. پس اگر می‌خواهید فرزندتان خوش‌خط شود، به این نکات توجه کنید:

 

علل بدخطــــی

* توجه نکردن دانش‌آموزان به خط زمینه دفتر و تخته کلاس.
* اضطراب و نگرانی دانش‌آموزان هنگام نوشتن.
* نداشتن اعتماد به نفس هنگام نوشتن.
* نداشتن آ‌مادگی جسمانی، روانی، روحی.
* وجود اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان.
* نداشتن هدف و انگیزه برای زیبانویسی.
* مواجه شدن دانش‌آموزان با حجم زیاد تکالیف.
* تندنویسی تکالیف.
* استفاده از خودکار، روان‌نویس و وسایل مشابه آن.
* آشنا شدن دانش‌آموزان در کلاس اول با خط نسخ ماشینی، این امر سبب می‌شود در کلاس‌های بالاتر به سختی بتواند خط نستعلیق را جایگزین خط نسخ کند.
* خط نسخ  کتاب‌های درسی دوره ابتدایی.
* اتلاف وقت هنگام نوشتن خط نسخ مانند کلمه (محمد) اگر همین کلمه را دانش‌آموز با خط نستعلیق بنویسد سرعت بیشتری خواهد داشت.
* بی‌توجهی به هنر.
* خط نسخ روی کاغذ حجم بیشتری می‌گیرد، اما واژگان در خط نستعلیق جای کمتری اشغال می‌کنند.
* خط نسخ به سبب نداشتن سیرهای دایره‌ای و انحناها و قوسهای موجود در مفردات و کلمات صرفاً یادگیری در خواندن و نوشتن را تسهیل میکند و تأثیری در خوشنویسی ندارد.
* فشردگی برنامه کلاسی در یک نیمروز و فشار بر دانش‌آموزان به سبب دو یا چند نوبتی بودن مدرسه.
* استفاده از ابزار نامناسب از جمله مداد کوتاه و کاغذ بدون خط به خصوص در پایه‌های اولیه ابتدایی.
* بی‌‌دقتی هنگام نوشتن و رعایت نکردن هم شکلی، هم اندازه و هم فاصله بودن واژگان.
* بی‌دقتی برای تمیز و مرتب نوشتن.
* تراکم بیش از حد شاگردان در کلاس و نداشتن فضای مناسب و کافی برای نوشتن.
* دادن تکالیف نامناسب و بدون تناسب با توانایی کودکان.
* بی‌اعتنایی اغلب معلمان ابتدایی به استفاده از خط‌ نستعلیق و  آموزش آن.
* واکنش‌های منفی و نامناسب بعضی معلمان در برخورد با نوشته‌های دانش‌آموزان.
* جدی نگرفتن یادگیری خط از طرف خانواده و مدرسه و نبود مراقبت‌های لازم.
* نبود انگیزه، حوصله و دانش لازم نزد برخی معلمان ابتدایی برای آموزش خط به دانش‌آموزان.
* بدخطی بعضی از والدین، سرمشق نامناسبی برای کودکان است.
* دادن سرمشق‌هایی با رسم‌الخط نامناسب به دانش‌آموزان.
* ندانستن روش‌ و راهکارهای، خوشنویسی و اجرا نکردن تمرین‌های لازم.
* قرار دادن چپ دست و راست دست در کنار هم هنگام نوشتن.
* بی‌توجهی به زیبایی هنری خط که باعث تقویت روح لطیف در کودکان می‌شود.
* نبود دستورالعمل مشخص و روشنی برای آموزش خط نستعلیق به منظور تکرار و تمرین دانش‌آموزان.

 

راهکـــارهای رفـــع بدخطـــی

برای رفع بدخطی دانش‌آموزان، از سوی معلمان و پژوهشگران راهکارهای فراوانی معرفی شده است که به ذکر برخی از آنها می‌پردازیم:

* در کلاس اول ابتدایی از مجرب‌ترین و علاقه‌مند‌ترین معلمان استفاده شود.
* تمهیداتی به عمل آید که معلم درس اول بتواند در حین آموزش از ابزارهای سمعی بصری استفاده کند.
* معلمان با اصول صحیح نوشتن آشنا و دارای خط خوش باشند.
* برای معلمان در زمینه خط نستعلیق دوره‌های کارآموزی آموزش ضمن خدمت گذاشته شود تا پس از دیدن دوره‌های لازم، در کلاس حضور یابند.
* انگیزه آموزش خط زیبا به دانش‌آموزان در معلمان تقویت شود.
* معلمان در مورد خط بچه‌ها را توبیخ نکنند.
*‌معلم با رفتار خود در میان دانش‌آموزان تبعیض قایل نشود.
* با رسیدگی انفرادی به نوشته‌های کودکان ضعیف دلیل بدخطی بررسی و برای برطرف کردن آن تمهیدات لازم اندیشیده شود.
* علاقه و انگیزه برای صحیح نوشتن و زیبانویسی را در کودکان تقویت کنند.
* به تفاوت‌های فردی و نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان توجه شود.
* مقدار تکالیف با توانایی کودکان تناسب داشته باشد.
* تکالیف هدفدار باشد و باعث تقویت قوای ذهنی کودک شود.
* تکالیف به گونه‌ای باشد تا تمرین و تکرار آنها باعث تثبیت یادگیری شود.
* تکالیف به صورت مستمــــر مورد رسیدگــی معلم قرار گیرد و او از تشویق و تذکر استفاده کند.
* اهمیت انجام دادن تکالیف نوشتنی برای کودک مشخص باشد.
* از الفاظ مناسب و زیبا مانند بسیار خوب، عالی، آفرین فرزندم و ... در تأیید نوشته‌های کودکان استفاده شود.
* هرگز نباید تکالیف دانش‌آموزان را خط زد، زیرا انگیزه زیبا نوشتن را در آنها از بین می‌برد.
* در نوع تکالیف تنوع وجود داشته باشد تا رغبت انجام دادن آن در دانش‌آموز ایجاد شود.
* بعضی اشتباهات دانش‌آموزان چشم‌پوشی شود و او مورد راهنمایی قرار گیرد.
* هدف از نوشتن به صورت خط نستعلیق برای دانش‌آموزان روشن باشد.
* دانش‌آموزان به خط زمینه دفتر و تخته کلاس توجه کنند.
* دانش‌آموزان به جهت‌های حرکت در نوشتن مانند بالابه پایین، راست به چپ و زیر خط دقت کنند.
* کودک مداد را به طور صحیح در دست بگیرد و برای نوشتن، از ابزار مناسب استفاده کند.
* با رعایت نظم و پاکیزگی صفحه دفتر خود را کثیف نکند.
* زیاد درشت و زیاد ریز ننویسد و به یک اندازه نوشتن عادت کند.
* در آغاز نوشتن از دفاتر خط‌دار استفاده کند تا بتواند در مراحل بعدی بدون استفاده از خط زمینه مطلب خود را در خطی مستقیم و درست بنویسد.
* دانش‌آموزان عادت کنند واژگان را یک‌سره و یک باره بنویسند و سپس نقطه‌های حروف هر کلمه را بگذارند.
* بهتر است تا زمانی که شاگردان به درست نوشتن عادت کنند، تکالیف خود را در کلاس و زیر نظر مستقیم معلم انجام دهند.
* دانش‌آموزان نوشتن واژگان دیگر را نیز تمرین کنند و نوشتن کلمات و رونویسی مختص به کتاب نباشد تا درست نوشتن کلمات دیگر را نیز یاد بگیرند.
* از وضع خانوادگی، مالی، فرهنگی، توانایی‌ها، حالات روحی روانی، عاطفی و بهداشتی دانش‌آموزان اطلاعات کافی در دست باشد، زیرا گاهی انگیزه‌های بدخطی ناراحتی‌های روحی  عاطفی و فرهنگی است.
*‌ یک رسم‌الخط یک دست و یکسان به خط ریز نستعلیق یا شبیه آن برای سال اول در نظر گرفته شود.
* کتب درسی با رسم‌الخط تلطیف شده خط نستعلیق چاپ شود.
* نگاه کردن به خط نستعلیق(مشق نظری) تأثیر زیادی در خوش‌نویسی دارد. بنابر این بهتر است از پایه اول دانش‌آموز با این خط آشنا شود.
* به ساعت خوشنویسی اهمیت بیشتری داده شود.
* از رسم‌الخط‌های تحریری برای تقویت مهارت دانش‌آموزان در نوشتن استفاده شود(مانند تمرین‌هایی برای پر رنگ‌کردن کلمات تحریری، کپی کردن از روی آنها جهت تمرین، شبیه‌سازی به طور مستقیم از طریق نگاه کردن(مشق نظری) و عمل سایه‌زدن).
* برای استفاده از خط نستعلیق به صورت مداوم و مستمر تأ‌کید شود.

 

مهین یونس‌زاده مطلبی

املا

چند روش دیکته

1) املا به صورت گروهی. به این شکل که بچه‌ها را به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه کار گروه‌ها قرار می‌گیرد.

2) هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می‌گوییم. در این صورت متن دیکته را بچه‌ها انتخاب کرده‌اند.

3) بچه‌ها را گروه‌بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن دیکته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.

4) در روش دیگر، باز بچه‌ها به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 کلمه مهم از درس انتخاب می‌کنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.

5) در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می‌توان در هنگام دیکته دانش‌آموز ضعیف را کنار دانش‌آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش‌آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می‌سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نباید به طور تکرار و همیشگی باشد.

6) در هنگام تصحیح کردن املا، معلم صحیح لغات را نمی‌نویسد و دانش‌آموزان خودشان درست لغات را از کتاب پیدا می‌کنند و بعد ما به آن املا نمره می‌دهیم. یعنی، ابتدا دور کلمات اشتباه خط می‌کشیم و صحیح آن را بچه‌ها می‌نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می‌دهیم.

7) روش دیگر این است که معلم بهتر است متن دیکته را قبل از املا برای بچه‌ها بخواند، ولی بچه‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند.

8) بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا کل متن باید سه بار خوانده شود.

9) در صورت دیگر املا، می‌توان شفاهی دیکته را خواند و بچه‌ها لغات مهم آن را هجی کنند و در هوا بنویسند.

10) نوع دیگر املا می‌تواند چنین باشد که شاگرد پشت سری کلمات را روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حرکت انگشتی فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد که این یک نوع بازی و املا است.

11) در روش دیگر به بچه‌ها می‌گوییم روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند. یا این روش می‌تواند به صورت گروهی هم صورت گیرد.

12) می‌توان املایی را به صورت پلی‌کپی بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش‌آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.

13) می‌توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچه‌ها کلمه غلط را خط بزنند.

14) روش دیگر املا می‌تواند به صورت تصویری باشد. یعنی، شکل را به دانش‌آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند.

15) املای تقویت حافظه: بدین صورت که معلم متنی را روی تخته می‌نویسد و سپس متن را برای دانش‌آموزان می‌خواند و سپس روی نوشته‌هایش روی تخته پرده می‌کشد و بچه‌ها باید هر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از تخته برمی‌دارد و بچه‌ها متن خود را با متن تخته مقایسه می‌کنند و به خود امتیاز می‌دهند.

16) روش دیگر، می‌تواند استفاده از آینه باشد که کلمات را بر عکس بنویسیم و بچه‌ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.

17) دیکته آبکی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب که بچه‌ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب دیکته را روی زمین بنویسند و گروهی نوشته‌های خود را تصحیح کنند.

18) روش دیگر در تصحیح املا این است که دانش‌آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیکته به صورت جمله‌سازی از لغات مهم درس باشد.

19) کلمات مهم یا مشکل درس را روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و سوزن کلمات را بسازند و یا بدوزند که در این صورت املا با هنر و بازی توأمان می‌شود (یادگیری تلفیقی)

20) دانش‌آموزان از اشتباهات خود در املا کلمات هم‌خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند.

21) برای آشنایی دانش‌آموزان با انواع صداها و لهجه‌ها در هنگام دیکته گفتن و از این که بچه‌ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می‌تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط کنند و سپس آن متن را به کلاس بیاورد و بچه‌ها از روی آن نوار دیکته بنویسند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه‌ها دچار مشکل نشوند.

22) همکاران معلم می‌توانند در املاهای کلاسی جای خود را تعویض کنند و به بچه‌های کلاس‌های دیگر املا بگویند تا بچه‌ها با انواع صداها و لحن‌ و گویش در دیکته آشنا شوند.

23) دانش‌آموزان می‌توانند به والدین خود دیکته بگویند و والدین در املای خود چند کلمه را اشتباه بنویسند تا بچه‌ها آنها را تصحیح کنند و به پدر و مادر خود نمره دهند.

24) بچه‌ها می‌توانند به معلم خود دیکته بگویند. هر گروه یک پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه‌ها ورقه‌ معلم را تصحیح کنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را صحیح کند. البته بهتر است معلم چند کلمه را عمداً اشتباه بنویسد.

25) برای والدین بی‌سواد، فرزند می‌تواند صدای خود را ضبط کند و از روی صدای خود به خودش دیکته بگوید یعنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صدای اولیای خود که بی سواد هستند، نماید.

26) یکی دیگر از روش‌ها برای تصحیح املا این است که می‌توان املا را به بچه‌ها داد تا تصحیح کنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش‌آموزان تصحیح کننده با مداد کنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره‌ای که دانش‌آموزان داده مقایسه کند.

27) معلم لغاتی را بر روی مقوا می‌نویسد و مقوا را به تخته نصب می‌کند و زمان کوتاهی وقت می‌دهد تا دانش‌آموزان کلمات را به دقت نگاه کنند و سپس مقوا را جمع می‌کند. در این جا بچه‌ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می‌نویسند و ما لغات و کلمات آنان را تصحیح می‌کنیم تا دقت آنان سنجیده شود. 28) دانش‌آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح کنیم نه با قلم و روی کاغذ.

29) روش دیگر املا که همراه با بازی هم است، این است که دانش‌آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیکته بنویسند و سپس حیاط را دسته‌جمعی بشویند تا آثار گچ حیاط مدرسه را کثیف نکند.

30) معلم می‌تواند املا را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت‌ها بین گروه‌ها تقسیم شود تا تمام گروه‌ها کارت را ببیند و سپس کارت‌ها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید. لازم به تذکر است که روش‌های املا که به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی کرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می‌دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روش‌های متنوع املا را به کار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش‌آموزان خواهد شد

                                             بهمن  فهیم بخشی